Straffen en boos worden? Het kan anders!

Tijdens een ouder gesprek kwam het onderwerp ter sprake. De ouders hadden zich er wel al in verdiept. En gelezen dat belonen vaak beter werkt. Maar hoe dan? "Ik kan toch moeilijk elke keer dat hij iets normaal vraagt een cadeautje gaan geven? Dat vind ik zo overdreven!" En dat is het ook natuurlijk. Tegelijk voelde de manier waarop het nu ging ook niet goed. Toch vaak "schreeuwen" en straf. We zijn samen gaan nadenken over alternatieven, en kwamen hier uit.

Het is helemaal niet gek als je zoekende in bent met betrekking tot dit onderwerp. Zelf zijn we op een bepaalde manier opgevoed. Vroeger moest je misschien gewoon naar je kamer, of zonder eten naar bed als je niet geluisterd had. Maar de inzichten zijn veranderd en zonder ooit een voorbeeld te hebben gehad, kunnen sommige dingen "overdreven" of ongemakkelijk aanvoelen. 

De redenen voor de regels die je hebt hebben meestal te maken met: 

• veiligheid
• gezondheid
• rekening houden met elkaar
• zorgen voor de omgeving

Het is sowieso een goed idee dat zowel jij als je kind weten waar een regel voor is. Kun je het niet goed aan je kind uitleggen? Dan is de regel wellicht aan revisie toe. Hele jonge kinderen vanaf de kleuterleeftijd kun je al prima uitleggen waar een regel voor is. Het helpt al als je kind snapt dat de regel er voor zijn eigen welzijn is of voor dat van een ander. Het helpt jou ook in het consequent zijn en het bedenken van een passende reactie als je kind zich niet aan de afspraken houdt. 

Straffen en belonen? Denk eerder aan oorzaken en gevolgen. 

Stel je kind komt steeds te laat thuis van buitenspelen. Jij zit dan te wachten met het eten. Je maakt je zorgen, super vervelend. De reden waarom je wilt dat je kind om 18.00 uur thuis is, is dat jullie op een prettige manier aan de maaltijd kunnen beginnen en jij je niet gestrest voelt. Prima redenen voor de regel. En je mag van je kind verwachten dat hij of zij hier rekening mee houdt. Is je kind een keer te laat? Leg dan de regel nog eens uit en ook waarom de regel er is. Leg uit dat jij je zorgen maakt en dat je dan geen leuke middag hebt.

Wat nu als dat herhaaldelijk niet lukt? Ga dan op zoek naar een oplossing voor het probleem. Dat is in dit geval niet een dure telefoon zodat je je kind kan bellen...we zijn Gekke Henkie niet;) Wat lost het probleem wel op? Dat je kind alleen nog buiten speelt op een plek waar je het kan zien, vlak voor het huis. Of...dat je kind het steeds komt melden als het op een andere plek gaat spelen zodat jij hem of haar makkelijk kan vinden als het tijd is om te eten. Als je kind ook daar een potje van maakt kan het gevolg zijn dat hij of zij even alleen in de tuin mag spelen. En als je kind laat zien dat het wel verantwoordelijk om kan gaan met de gemaakte afspraken dan kun je weer eigen verantwoordelijkheid terug geven. 

Eigenlijk ben je niet aan het straffen. Je bent de situatie zo aan het aanpassen dat je kind het "goed"kan doen. Je past je dus aan aan het ontwikkelingsniveau van het kind. 

Dit vraagt soms wel meer werk van jou. Stel jullie hebben een nieuwe bank en je wilt niet dat je kind er op springt. Maar elke keer dat je even de kamer uitloopt gebeurt het toch. Een eerste stap is dat je de reden uitlegt voor de regel. "We springen niet op de bank want dan gaat de nieuwe bank kapot en die was heel duur. Daarnaast is het niet veilig- je kan lelijk vallen. " Als dit niet helpt dan is er iets anders nodig. Afhankelijk van de leeftijd van je kind en de situatie kan een gevolg zijn dat je kind alleen nog alleen in de woonkamer mag zijn als het eerst belooft niet te springen. Of helemaal niet alleen in de woonkamer kan zijn. Of helemaal niet op de bank mag als jij er niet bij bent. Of over een andere boeg ; je laat je kind elke keer de bank schoonmaken nadat het er op heeft gesprongen. 

En zo werkt belonen ook

Belonen hoeft helemaal niet iets materieels te zijn. Mijn kinderen zijn al wat ouder en ze gaan dus uit. Ze mogen thuiskomen zo laat ze willen zolang hun schoolwerk er niet onder lijdt, ze veilig zijn en ik niet wakker hoef te liggen omdat ik me zorgen maak of ze wel veilig thuis komen. Dat is enorm veel vrijheid, wat ze heel fijn vinden en die ze van harte gegund is zolang ze er verantwoord mee om gaan. En dat lukt ook; want ze houden rekening met hun schoolwerk en schooltijden, ze hebben leuke vrienden die geen gekke dingen doen en ze appen mij als het later wordt dan ze dachten, als ze naar een andere plek gaan dan afgesproken en zodra ze thuis zijn. 

En dit kan ook met jongere kinderen. Als je kind laat zien zonder drama achter de computer vandaan te kunnen komen als het tijd is om te gaan eten dan mag het best vlak voor het eten even op de computer. Gaat uitzetten met een boel gedoe gepaard zodat jullie niet meer gezellig aan tafel kunnen dan gaat dat  dus niet op dat moment. 

Als  je regel en gevolg dicht bij elkaar houdt. Op een manier die je kind kan begrijpen. En de consequentie bedoeld is om een probleem op te lossen dan ben je feitelijk niet aan het straffen. Je bent aan het opvoeden. Je kind leert dat gedrag en keuzes gevolgen hebben. En je past de situatie aan aan het ontwikkelingsniveau van je kind.